เกร็ดความรู้ คู่ดาราศาสตร์ 1

ดาวพุธเป็นดาวดวงหนึ่ง ที่สามารถมองเห็นได้ง่าย ไม่กระพริบแสง จะปรากฎใกล้ขอบฟ้าเสมอ มองเห็นได้ทางทิศตะวันตกตอนหัวค่ำ และทิศตะวันออกตอนใกล้รุ่ง การมองดูดาวพุธต้องดูหลังจากพระอาทิตย์ตกหรือก่อนพระอาทิตย์ขึ้น เพราะถ้าเผลอไปมองพระอาทิตย์จะทำให้ตาบอดได้

สมญานามนี้เป็นของดาวพฤหัสบดี ซึ่งเป็นดาวเคราะห์ที่ใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ ด้วยความใหญ่นี้เองทำให้ดาวพฤหัสบดีมีแรงโน้มถ่วงสูง เมื่อบรรดาดาวเคราะห์และอุกการบาตเข้ามาใกล้ ก็จะถูกดึงเข้าสู่ชั้นบรรยากาศที่หนาทึบของดาวพฤหัสบดี ดาวดวงนี้จึงคล้ายเครื่องดูดฝุ่นยักษ์ที่คอยดูดขยะอวกาศไงล่ะ

เราสามารถมองเห็นดาวอังคารเป็นสีส้มแดงได้ด้วยตาเปล่า เพราะว่าพื้นผิวของดาวอังคารเต็มไปด้วยฝุ่นจำนวนมากและองค์ประกอบส่วนใหญ่ของดินบนดาวอังคารเป็นเหล็ก ทำให้มองเห็นเป็นสีส้มแดง หรือสีของสนิมเหล็กนั่นเอง

ดาวเสาร์เป็นดาวเคราะห์ที่สวยที่สุดในระบบสุริยะ มีวงแหวนเล็กๆนับพันซึ่งประกอบด้วยก้อนน้ำแข็งที่สะท้อนแสงนับพันล้านวนอยู่โดยรอบ นอกจากนี้ดาวเสาร์ยังมีดวงจันทร์เป็นบริวารมากที่สุดถึง 18 ดวง และเชื่อว่าอาจจะมีมากกว่านี้แต่ยังไม่ค้นไม่พบก็ได้

ดาวเสาร์เป็นดาวที่มีวงแหวนสวยงามล้อมรอบอยู่หลายชั้น วงแหวนที่เราเห็นนี้เป็นก้อนหินและน้ำแข็งสกปรกจำนวนมาก และมีความหนาประมาณ 1 กิโลเมตร เคลื่อนที่รอบดาวเสาร์ จึงมองเห็นปรากฎเป็นวงแหวนที่สวยงามมาก ในยุคแรกๆนั้น กาลิเลโอคิดว่า ดาวเสาร์เป็นดาวเคราะห์ 3 ดวงที่อยูเรียงกัน

นอกจากดาวเสาร์ที่มีวงแหวนสวยงามแล้ว ดาวพฤหัสบดี ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูนก็มีวงแหวนเช่นกัน วงแหวนของดาวพฤหัสบดี มี 3 ชั้น แต่จางมากจนมองไม่เห็นจากโลก วงแหวนของดาวยูเรนัส จะประกอบไปด้วยฝุ่นและชั้นนอกจะมีสีคล้ำมาก ส่วนดาวเนปจูนนั้นวงแหวนจะมืดมากจนไม่สามารถสังเกตได้จากโลก

ก่อนปี พ.ศ.2324 นักดาราศาสตร์เชื่อว่ามีดาวเคราะห์ในระบบสุริยะเพียง 6 ดวง เท่านั้น คือดาวพุธ ศุกร์ โลก อังคาร พฤหัสบดี และดาวเสาร์ จนกระทั่ง วิลเลียม เฮอร์เซล ได้ค้นพบดาวดวงใหม่คือ ดาวยูเรนัส ด้วยกล้องดูดาวที่เขาประดิษฐ์ขึ้นมาเองในเดือน มีนาคม พ.ศ.2324

ปกติดาวจะหมุนรอบตัวเองจากทิศตะวันออกไปยังทิศตะวันตก หรือหมุนในแนวตั้งนั่นเอง แต่ดาวยูเรนัสเป็นดาวที่แปลกประหลาดกว่าดาวดวงอื่น เพราะจะหมุนจากทิศเหนือลงสู่ทิศใต้ นักวิทยาศาสตร์คิดว่าอาจเป็นเพราะดาวยูเรนัสเคยถูกดาวเคราะห์ขนาดใหญ่ชนเมื่อนานมาแล้ว

ถ้าเรามองกลุ่มดาวลูกไก่ด้วยตาเปล่า เราจะเห็นดาวเพียงเจ็ดดวงเท่านั้น ชาวตะวันตกจึงเรียกว่า ดาวสาวเจ็ดพี่น้อง ความจริงแล้วดาวลูกไก่ เป็นกระจุกดาวที่มีดาวฤกษ์กว่า 200 ดวง เกิดมาเมื่อประมาณ 60 ล้านปีที่แล้ว ซึ่งเป็นช่วงที่ไดโนเสาร์สูญพันธุ์พอดี

ดาวพลูโตมีระยะห่างจากดวงอาทิตย์ไม่คงที่และเปลี่ยนแปลงค่อนข้างมาก เพราะมีวงโคจรที่เป็นวงรีมากถ้าอยู่ใกล้โลกที่สุดจะห่าง 4425 ล้านกิโลเมตร ถ้าอยู่ไกลสุดจะไกลถึง 7375 ล้านกิโลเมตร นอกจากดาวพลูโตจะอย่ไกลแล้วยังมีขนาดเล็กมากและมองเห็นได้ด้วยกล้องโทรทรรศน์กำลังสูงเท่านั้น